{
    "title": "Trablusgarp Savaşı",
    "image": "https://www.savaslar.gen.tr/images/trrablusgarp-savasi.jpg",
    "date": "21.01.2024 09:57:07",
    "author": "ENES ATAY",
    "article": [
        {
            "article": "<b>Trablusgarp Savaşı,</b> İtalya 19. Yüzyılın sonlarına doğru dünya üzerindeki sömürgecilik faaliyetini arttırmaya çalışmıştır ancak siyasi birliğini geç kurmasından kaynaklı olarak Habeşistan'a yapmış olduğu saldırıda başarısız olmuştur. Habeşistan üzerindeki yenilgisini ört pas etmek amacıyla kendisine yakın olan Trablusgarp'a göz diken İtalya diğer batılı devletlere anlaşılarak işgali gerçekleştirme çalışmalarına başladı. Coğrafi bakım yönünden Trablus, İtalya'ya çok yakın olduğundan dolayı savaş için ideal bir bilgede olup önemli ticaret yolları ve maden yataklarının bu bölümde olduğundan dolayı burayı ele geçirmek amacıyla çeşitli planlar yaptı. Bugün ki adı Libya olan Kuzey Afrika'da yer alan Trablusgarp ve Bingazi'yi elde etmeye çalışan İtalya o coğrafya üzerinde yer alan önce Mısır ve Tunus'a göz dikmiş ise de İngiltere'nin Mısır'ı ele geçirmesi ve Fransa'nın da Tunus üzerindeki hakimiyeti nedeniyle Trablugrap üzerinde hakimiyet kurmaya çalışmıştı. Bu sebeple Fransa ve İngiltere ile masaya oturan İtalya aralarında gizli bir anlaşma yaparak Trablusgarp'ı ele geçirmek amacıyla anlaştılar. Bu sebeple Trablugarp'ı işgal için zemin hazırladıktan sonra 29 Eylül 1911'de Osmanlı devletine savaş açarak 1911 yılının 5 Ekiminde Trablusgarpa asker çıkardı. 15 gün içerisinde Tobruk, Derme ve Bingazi İtalyanların eline geçti. Bu durumu sindiremeyen bir kısım genç Osmanlı subayı önce Tunusa oradan da gönüllü olarak Trablusa geçerek Trablusgarpı savunmaya çalışmışlardır. Bu gönüllü subaylara arasında Mustafa Kemal Atatürk, Enver Bey, Fethi Bey (Okyar), Nuri Bey (Conker) ve Albay Neşet Bey bulunmaktaydı. Subaylar arasında liderliği yapan Enver Bey Trablusgarp da Arapları örgütleyerek savunmayı sistemleştirerek askeri birlikleri üç komutanlığa ayrıldı. Bu komutanlıklar Trablus Komutanlığı, Bingazi Komutanlığı ve Derme Komutanlıklarıdır. Atanan genç subaylar şöyledir.<ul><li>Trablus Komutanlığına görevlendirilen subay; Kurmay Albay Neşet Bey,</li><li>Derme Komutanlığına görevlendirilen subay; Binbaşı Mustafa Kemal,</li><li>Bingazi Komutanlığına görevlendirilen subay; Kurmay Binbaşı Enver Bey'dir.</li></ul>Bu üç komutanlık Trablusgarp tekrardan korumak amacıyla ciddi anlamda teşkilatlanarak çalışmalar gerçekleştirmişlerdir. Bin başı Mustafa Kemal 8 Aralık 1911'de Trablusgarpa gelerek 22 Aralık 1911 yılında Tobruk savaşanı kazandı. Derme de bir çatışmadan dolayı gözünden yaralandı. Bu rahatsızlıktan dolayı 1 ay kadar tedavi gören Mustafa Kemal 6 Mart 1912 yılında Tobruk'da gösterdiği başarıdan dolayı Derme komutanı olarak atandı. Derme bölgesini savunmak amacıyla ciddi stratejik savunma muhaberesinde bulundu.</div><div><br></div><div>Yukarıda yer alan 3 komutanlığın etkin şekilde çabaları ile halk örgütlenerek Trablus tekrardan Osmanlı devleti himayesine geçmek üzereyken Balkan savaşları 15-18 Ekim 1921 tarihleri arasında patlak verince Osmanlı devletinin genç subayları Balkan savaşında görev almak üzere İstanbul'a gerisin geriye dönmüşlerdi. Genç subaylar dönmeden önce Osmanlı-İtalya arasında barış anlaşması niteliğinde Uşi anlaşması imzalandı. Bu anlaşmaya göre Trablusgarp ve Bingazi, İtalyan hükumete bırakılacak. 12 ada balkan savaşlarının sonra Osmanlı hükumetince geri almak üzere İtalyana bırakıldı. Osmanlı hükumetinin Trablusgarp ve Bingaziden dolayı almış olduğu borçları İtalyanların ödeyeceği ve din bakımından Trablusgarp ve Bingazi Osmanlı hilafetine bağlı kalacağı şeklinde karşılıklı olarak imzalandı. Ancak bu anlaşmanın sonuçları yanında çok kötü sonular getirdi. Balkan savaşlarıyla uğraşan Osmanlının bu durumundan faydalanan İtalyanlar 5 Kasım 1911 yılında Trablusgarp ve Bingaziyi kendi topraklarına kattığını duyurarak Trablusgarp ve Bingaziyi tam anlamıyla sömürmeye resmi olarak başlamış oldu.</div><div><br></div><div><b>Trablusgarp Savaşının Sonuçları</b></div><div><br></div><div>Osmanlı Devletinin artık Kuzey Afrika coğrafyasına toprağı kalmamıştır. İtalyanlar doğu Akdeniz üzerinde ciddi bir güç durumuna gelerek Ege Denizine resmen yerleşmişlerdir. Osmanlı Devleti'nin güç ve otoritesini yitirdiğini tüm batılı ülkeler öğrenmiş olduğu ve zayıflığı öğrenilmiş olmuştur. Hakeza On iki ada bir bir daha geri alınmamak üzere bırakılmıştır. 12 ada Sevr anlaşması ve Lozan anlaşmasında İtalya'ya bırakılmış ise de II. Dünya savaşı sonrası İtalyanlar 12 adayı Yunanistan'a bırakmıştır. Böylelikle bir kısım gizli anlaşmalar neticesinde Trablusgarp ve on iki ada kaybedilerek dünya kamuoyu nezdinde Osmanlı devleti kâğıt üzerinde koskoca bir vatan toprağını bırakmak zorunda kalmıştır.</div>"
        }
    ]
}