Çanakkale Savaşı
Çanakkale Savaşı, Birinci Dünya Savaşındaki en kanlı savaş olarak tarihe geçmiş, Türk askerinin azmini tüm dünyaya duyurmuş önemli savaşlardan biridir. Tarihimizdeki en parlak zaferler arasındadır. Birinci Dünya Savaşı başladığında tarafsız kalmayı tercih eden Osmanlı Devleti sonradan kaybedilen toprakların geri alınma umuduyla Almanya'nın yanında olmayı tercih etmiştir.
Bu yüzden savaşa dahil olan Osmanlı Devletiyle birlikte savaş daha geniş alana yayılmıştır. Savaşta Almanya'nın kazanacağı düşüncesi hâkim olduğundan, İtilaf Devletleri buna karşılık İstanbul'un alınması için harekete geçmiştir. Ancak bunu başarmaları için, önce Çanakkale Boğazını geçmeleri şarttı. İtilaf Devletlerinin Çanakkale Boğazına askeri hareket düzenleme kararında Çar II. Nikolay'ın etkisi olmuştur. Çarın bu düşüncesinin altında yatan plan, Kafkasya'da bulunan Osmanlı birliklerinin geri çekilmesinin sağlanmasıdır.
İtilaf Devletlerinin İstanbul'u ele geçirmek istemesi neden olur?- Rus petrolünün boğazlardan Avrupa'ya ulaştırılmak istenmesi
- Rusya'nın ihtiyacı olan silahların karşılanması
- Balkan Devletlerinin kendi safhalarına çekmek istemeleri
- Osmanlı Devletinin Mısır'daki etkisinin ortadan kaldırılmak istenmesi
İtilaf Devletlerinin oluşturduğu ordu çeşitli milletlerden oluşuyordu. Bunların arasında İngiliz, Avustralya, İrlanda, İskoç, Fransız, Kuzey Afrika, Yeni Zelanda, Rum ve Yahudi halkından askerler yer alıyordu.
Çanakkale Savaşında Anzak askerleri paralı asker olarak bulunmuştur.
Çanakkale Savaşındaki Gelişmeler
Çanakkale savaşında 19 Şubat 1915 tarihinde İtilaf devletlerinin deniz Harekâtı başlamıştır. 13 Mart 1915 tarihine dek onlar ait gemiler tabyaları top ateşine tutmuş, mayın tarama gemileri yol açmıştır. İtilaf devletleri karşılaştıkları büyük direnç karşısında şaşkınlığa düşmüş, daha fazla ilerleme gösterememiştir. Bunun üzerine Amiral John de Robeck komutasında yapılan harekatla, 16 savaş gemisi Çanakkale'yi geçmek istemiştir. 18 Mart 1915 tarihine kadar boğazın girişindeki Rumeli yakasında bulunan Seddülbahir ve Ertuğrul tabyalarına ve Anadolu yakasında bulunan Orhaniye ve Kumkale tabyaları zarar görmüştür. Bu çabaların sonucunda İtilaf devletleri Çanakkale'yi geçmenin düşündükleri kadar kolay olmadığını görmüşlerdir. Bundan sonra kara Harekâtı yapılmadan başarılı olamayacaklarını düşünmüşlerdir. Donanmayı destekleyecek güçlü bir ordunun olmasına karar vermişlerdir. Bu yüzden 70.000 kişilik bir ordu hazırlanmıştır.
18 Mart 1915 tarihinde zafer kazanan Türk ordusu da kendine daha fazla güvenmeye başlamış ve Çanakkale'nin boğazlardan geçilmeyeceğini herkese göstermiştir. Zaferin ardından kara Harekâtına hazırlanan İtilaf devletlerine karşı koymak için, Türk ordusu da hazırlıklara başlamıştır. Mareşal Liman von Sanders komutasında Gelibolu'da 5. Ordu kurulmuştur. 19. İhtiyat Tümeninin başında olan yarbay Mustafa Kemal ise müttefik çıkarmasını karşılamak için hazırlanmıştır. İtyilaf devletleri ise General Hamilton komutasındaki orduyla Gelibolu Yarımadası çıkarma bölgelerine kuvvet çıkartıp, burasının denetimini ele geçirmeyi ve Osmanlı kıyı topçusunu etkisizleştirmeyi hedeflemiştir. Müttefik taarruzu ilk kez 28 Nisan 1915 tarihinde Birinci Kirte Muharebesi ile başlamıştır. Fakat bunda başarılı olamayarak, geri çekilmişlerdir. 6 Mayıs 1915 tarihinde ikinci taarruz olana İkinci Kirte Muharebesi başlatılmış, fakat sadece 500 metre ilerleme kaydetmişlerdir. 4 Haziran 1915 tarihindeki üçüncü taarruz olan Üçüncü Kirte Muharebesinde de büyük bozguna uğratılmışlardır.
6 Ağustos 1915 tarihinde İtilaf devletleri Arı Burnunun kuzeyindeki Suvla Koyundan başka bir çıkarma yapmışlar, ancak Kurmay Albay Mustafa Kemal 9 Ağustos 1915 tarihinde gerçekleşen 1. Anafartalar Muharebesinde ihtiyat tümenini ateş hattına doğru sürmüştür. Ertesi gün Koca Çimentepe ve Conkbayırı hattında Mustafa Kemal yeni bir taarruzda bulunmuş ve Anzak birlikleri geri püskürtülmüştür. Anzak ve İngiliz birliklerinin yaptığı 2. Anafartalar Muharebesi de Osmanlı birliklerinin savunmasını aşamamıştır. Düşman kuvvetleri bölgeden tahliye edilmiş ve tarihe adını yazdıracak Çanakkale Zaferi ilan edilmiştir.
Çanakkale Savaşının Sonuçları
Tarihimizde önemli bir yeri olan Çanakkale Savaşını tüm dünyaya Türk Milletinin gücünü göstermiştir. Türk ordusunun deniz ve kara savaşlarıyla geçit vermediği Çanakkale savaşının ardından 1. Dünya Savaşı devam etmiş ve düşman kuvvetlerinin kısa sürede zafer elde etme umutları sönmüştür. Bu zafer Gelibolu Yarımadasında kazanılmıştır. Düşman kuvvetleri ağır bir yenilgiye uğratılmış ve geri çekilmek zorunda kalmıştır. Çanakkale Savaşı 1. Dünya Savaşı içindeki tek başarımız olarak tarihe geçmiştir.
20.01.2024 05:17:16
Çanakkale Savaşı ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek Herkese açık dizin kaynağımıza katkıda bulunabilirsiniz. Sayfayı Düzenle
|
.jpg&description=Canakkale Savasi){kind=link}