Cerbe Deniz Savaşı

Cerbe Deniz Savaşı; 1560 yılının ortalarında (14 Mayıs) Tunus'un Cerbe Adası açıklarında Kaptan'ı Derya Piyale Paşa kumandası altındaki Osmanlı Donanmasıyla İspanyol kuvvetlerinin başını çektiği bir Haçlı Donanması arasında yapılmış deniz savaşıdır. Osmanlıların büyük bir zafer kazandığı bu savaşta Haçlı gemilerinin yarısının batmasıyla sonuçlanmıştır.

Türk donanması ile İspanya, Malta, Cenova Floransa, Sicilya, Papalık, Monako, Napoli devletlerinin birleşik donanmaları arasında 14 Mayıs 1560 tarihinde, Afrika'nın kuzey kıyılarına iki kilometre uzaklıkta ve günümüzde Tunus Cumhuriyetine bağlı bir ada olan Cerbe adası civarında yapılan bir deniz savaşıdır. Savaşın gayesi Batı Akdeniz'deki Osmanlının deniz egemenliğine son vermektir, Türklerin elinde bulunan Trablusgarp'ı almak amacıyla, İspanya Kralı Filippe II. 'nin teşebbüsüyle açılmıştır. 14 Mayıs 1560 günü başlayan ve 3 gün, 3 gece aralıksız devam eden savaş sonunda başta İspanyol filosu olmak üzere müttefik donanmadan çok az gemi kendini kurtarabilmiştir. Türk kumandanlarının birlikte katıldıkları bu deniz savaşı, Başta Piyale Paşa olmak üzere Turgut Reis, Oruç Ali Reis, Cafer Reis ve Seyit Ali Reis gibi, Türk donanmasının üstünlüğünü, Avrupa'ya bir kez daha göstermiştir.

Haçlı Donanması; 1538'de Preveze'de alınan yenilgi ve 1541'de İmparator Şarlken'in felaketle neticelenen Cezayir seferinin ardından Akdeniz'in önde gelen deniz güçlerine sahip olan İspanya ve Venedik devletleri, Osmanlı donamasını kendilerine büyük birer tehdit olarak görmeye başlamışlardır. Buna sebep 1558'de Piyale Paşa'nın Balear Adalarını vurması ve Turgut Reis ile İspanya'nın Akdeniz sahillerini kontrol altına alma çalışması üzerine, İspanya kralı II. Felipe, Papa IV. Paul'den Trablusgarp'ı alan Turgut Reis'ten geri alınması için yeni bir Haçlı donanması kurulmasına önayak olmasını istemiştir.

Bunun üzerine İspanya, Papalık Devleti, Ceneviz, Malta, Savoya ve Venedik Dukalığının birleşmesi ile kurulan ve 100-150 adet gemi ve yaklaşık 30.000 kara askerinden oluşan bir donanma hazırlamışlardır. Donanmaya Medina Coeli dukası Jean de la Cerda, kara ordusuna ise İspanyol asilzadelerden Don Alvaro de Sande komuta etmesi kararlaştırıldı. Birliklerin genel komutanlığına ise ünlü Amiral Andrea Doria'nın yeğeni Giovanni Andrea Doria'ya verilmiştir.

Osmanlı Donanması; O sırada Akdeniz'deki hareketlenmenin farkına varan Trablusgarp Fatihi Turgut Reis, durumu padişah Kanuni Sultan Süleyman'a bildirip gerekli tedbirin alınmasını arz etti. Bir yanda Basra Körfezinde Portekizliler ile mücadeleye girişen Osmanlı Devleti, diğer yanda henüz padişah yaşıyor olmasına rağmen Şehzade Beyazıt ve Şehzade Selim arasında başlayan taht mücadelesi ile çalkalanıyordu. Tüm bunlara rağmen Kanuni Sultan Süleyman, Kaptan'ı derya Piyale Paşa'ya duruma müdahale etmesi için emir vermiştir. Gerekli hazırlıklar kısa sürede tamamlanmış ve 86 savaş gemisiyle İstanbul'dan harekete geçilmiştir. Bu donanmaya Mora'da Midilli sancak-beyi Kurdoğlu Mustafa Bey ve Rodos sancakbeyi Kurdoğlu Ahmed Bey dahil olmuştur.

Cerbe Deniz Savaşı; 14 Mayıs 1560'ta Osmanlı donanması Preveze deniz savaşında uyguladıkları yarım ay şeklindeki savaş düzeni almıştır. Merkeze Piyale Paşa, sağ kanada Kurdoğlu Ahmed Bey, sol kanada ise Kurdoğlu Mustafa Bey komuta etmiştir. Haçlı donanması da benzer bir dizilişi uygulamıştır. Savaş top atışları ile başlamıştır. Türk topçularının isabetli ve etkili atışları sonucunda Haçlı filosunda panik ve dağılma belirtileri gören Piyale Paşa, düşmanın üzerine gidilmesini emretmiştir. Bu manevrayı gören Juan de la Cerda, elindeki gemileri iki ye ayırıp bir grup açık denize hareketlendirmiş diğer grubu da kıyıya yönlendirmiştir. Bunun üzerine Piyale Paşa denize açılmak isteyen grubun üzerine gitmiş, Kurdoğlu Mustafa Bey kıyıya doğru yönelmiştir. Akabinde açık denizde Piyale Paşa komutasındaki donanma haçlı donanmasına büyük bir darbe vurmuştur. Piyale Paşa, Giovanni Andrea Doria'nın filosunu ablukaya almış, fakat kaptan Doria küçük bir sandal ile ağır yaralı halde kaçmayı başarmıştır. Bu esnada Kurdoğlu Mustafa Bey komutasındaki birlikler karaya yanaşamayan Haçlı gemilerine saldırıp Haçlı birliklerinin önemli bir kısmını etkisiz hale getirmiştir. Deniz savaşı Türklerin kesin zaferi ile sonuçlanmıştır